Przełajówki to rowery tworzone z myślą o sporcie, z kolei gravelówki to rowery o przeznaczeniu uniwersalnym – od codziennego dojeżdżania do wielkiej turystyki.
Na przykładzie dwóch modeli marki Fuji – przełajowej Altamiry CX 1.3 i gravelowego Jari Carbon 1.1 – prezentujemy najczęściej występujące różnice, które są charakterystyczne dla każdego z tych typów roweru. Aby porównanie było maksymalnie obrazowe, oba są w tym samym rozmiarze i reprezentują bardzo zbliżony poziom cenowy. Oczywiście opisanych dalej różnic nie należy traktować jako zbioru parametrów, według których zbudowane są wszystkie rowery danej klasy. Każdy producent ma swój pomysł na rower, dlatego poszczególne modele nie tylko mogą, ale także po prostu różnią się od konkurencji i to użytkownik ma zdecydować, która koncepcja jest najbliższa jego potrzebom.
Geometria – rowery przełajowe to maszyny sportowe nastawione na efektywność. Ich ramy charakteryzuje duża wartość zasięgu i mała wysokość. Tak ustawiona relacja parametrów daje mocno wyciągniętą i nachyloną do przodu pozycję, wymagającą dla użytkownika, ale pozwalającą optymalnie wykorzystać jego moc i dobrze panować nad rowerem. W służącej nam za przykład Altamirze CX współczynnik pozycji – określany stosunkiem wysokości ramy do jej zasięgu – wynosi 1,41, czyli jest taki jak w wyczynowych rowerach szosowych. W gravelówkach, których przeznaczeniem jest pokonywanie długich dystansów, istotny jest komfort, dlatego proporcje są odwrócone. Ramy są krótsze i wyższe, co sprawia, że pozycja jest zdecydowanie bardziej wyprostowana i wygodniejsza. Wartość współczynnika pozycji w Jari Carbon wynosi 1,54, co stawia go na przeciwnym skraju skali względem Altamiry CX.
W przełajówkach bardzo liczy się manewrowość, dlatego tylny widelec powinien być jak najkrótszy. W gravelówkach ważniejsza jest stabilność i spokojniejszy charakter prowadzenia, dlatego tył roweru jest dłuższy. Część rowerów przełajowych ma wyższą wartość kąta podsiodłowego, co widać też w naszej przykładowej parze, ale nie jest to regułą.
Napęd – w obu kategoriach równie często spotkać można napędy zarówno w konfiguracji 1x, jak i 2x. Różnica tkwi w doborze przełożeń. Przełajówki to rowery w zasadzie tylko terenowe, nie są więc tu potrzebne szybkie przełożenia. Liczy się za to dobrze dobrane stopniowanie biegów, dlatego przełajowe napędy 2x najczęściej zestawiane są z koronek 36–26 z. z kasetami 11–28, 11–30 lub 11–32. W konfiguracjach 1x z przodu jest zębatka o rozmiarze 40 z., a dopełnieniem są kasety 10–42 lub 11–42. Przeznaczenie gravelówek jest bardziej uniwersalne i oprócz jazdy po bezdrożach zakłada również poruszanie się drogami asfaltowymi, dlatego zakres przełożeń powinien umożliwiać osiąganie podobnych prędkości jak na rowerach szosowych. Dlatego w rowerach gravelowych z przodu dla napędów 2x najczęściej spotykamy koronki kompaktowe 50–34 lub ostatnio w standardzie superkompakt 48–32. Kasety oferują więcej mocnych przełożeń dzięki większemu zakresowi 11–34 lub 11–36. Gdy z przodu jest tylko jedna tarcza, to jest ona najczęściej większa niż w przełajówkach i ma 44 zęby.
Opony – ich szerokość w rowerach przełajowych jest ograniczona przepisami UCI do 33 mm. W rowerach gravelowych panuje pełna dowolność i konstrukcja zarówno ramy, jak i przednich widelców pozwala stosować opony o szerokości powyżej 40 mm, a w niektórych modelach nawet 45 mm.
Kierownice – w rowerach przełajowych w zasadzie stosowane są standardowe kierownice szosowe o takiej samej szerokości górnego i dolnego chwytu.
W rowerach gravelowych często montowane są kierownice z odgiętymi końcówkami dolnego chwytu, tzw. flarą. Dzięki temu dolny chwyt jest znacznie szerszy, zapewniając lepszą kontrolę nad rowerem w jeździe terenowej.
Osprzęt – w przełajówkach, jak na maszyny czysto sportowe przystało, projektanci nie przewidują możliwości przykręcania wyposażenia dodatkowego.
Wyjątek stanowią gniazda koszyków na bidony, a w niektórych ramach – możliwość mocowania pełnych błotników. Gravelówki to rowery turystyczne, a nawet wyprawowe, dlatego liczba opcji montażu dodatkowego wyposażenia jest bardzo duża. W nowoczesnych ramach jest możliwość przykręcenia aż trzech koszyków na bidon, dodatkowo – dzięki trzem gniazdom w miejsce standardowych dwóch – także regulacji ich położenia. Standardem stają się otwory na górnej rurze, tuż za mostkiem, pozwalające na montaż podręcznej saszetki. Niektóre rowery są w nie wyposażane w standardzie, jak prezentowany Fuji Jari Carbon. W przednim widelcu znajdziemy gniazda pozwalające przykręcić bagażnik typu low-rider oraz pełne błotniki. Analogiczne możliwości dają otwory montażowe w widelcu tylnym.
